Áp suất thẩm thấu là gì?Đây là một thuật ngữ quan trọng được ứng dụng phổ biến trong các lĩnh vực khoa học kỹ thuật và vật liệu. Với bài viết này, Đông Á sẽ giúp bạn đọc giải đáp những thắc mắc xoay quanh áp suất thẩm thấu như định nghĩa, công thức tính áp suất thẩm.
Những vấn đề quan trọng liên quan đến áp suất thẩm thấu
Áp suất thẩm thấu là gì?
Áp suất thẩm thấu có thể hiểu đơn giản là áp suất tối thiểu cần được áp dụng cho dung dịch với mục đích ngăn chặn dòng chảy vào dung môi tinh khiết của chúng qua màng bán định. Bên cạnh đó, áp suất thẩm thấu cũng được định nghĩa là thước đo xu hướng của dung dịch lấy trong dung môi nguyên chất thông ua thẩm thấu.
Không chỉ vậy, áp suất thẩm thấu tiềm năng chính là áp suất thẩm thấu tối đa có thể phát triển trong dung dịch. Trong trường hợp nó được tách ra khỏi dung môi tinh khiết của nó bằng một màng bán kết.
Quá trình đó có thể xảy ra khi hai dung dịch có chứa nồng độ chất tan khác nhau, được ngăn cách bằng màng thấm chọn lọc. Khi đó, các phân tử dung môi tốt nhất sẽ đi qua màng từ dung dịch nồng độ thấp đến dung dịch có nồng độ chất tan cao hơn. Đồng thời, việc chuyển các phân tử dung môi sẽ tiếp tục cho đến khi đạt được trạng thái cân bằng.
Hướng dẫn cách tính áp suất thẩm thấu
Trong vật lý, để tính được áp suất thẩm thấu, người ta thường áp dụng công thức sau:
P = RTC
Trong đó:
P: ký hiệu của áp suất thẩm thấu, tính theo đơn vị atm
R: hằng số và R= 0,082
T: nhiệt độ tuyệt đối, T = 273 + [Math Processing Error]
C: nồng độ dung dịch, tính theo đơn vị gam/lít
Ví dụ minh họa:
Một dung dịch có chứa NaCl và glucozơ với nồng độ lần lượt là 0,01M và 0,02M. Khi dung dịch ở nhiệt độ 27 độ C thì áp suất thẩm thấu (ASTT) là bao nhiêu?
Lời giải:
Ta biết ASTT của dụng dịch = ASTT do glucozơ + ASTT do NaCl
Trong đó: ASTT do glucozơ = RTCi = 0,82.(273+27).0,02.1 = 0,492 (atm)
ASTT do NaCl = 0,82.(273+27).0,01.2 = 0,492 (atm).
=> Vậy ASTT của dung dịch = 0,492 + 0,492 = 0,984 (atm).
Vai trò của áp suất thẩm thấu
Vai trò của áp suất thẩm thấu
Áp suất thẩm thấu đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hồng cầu nói riêng và trong cơ thể con người và động vật nói chung.
Với vai trò giúp cân bằng, khi áp suất thẩm thấu thay đổi thì hàm lượng nước có trong tế bào cũng sẽ thay đổi. Từ đó dẫn đến sự rối loạn chức năng tế bào.
Đối với các loại động vật, áp suất thẩm thấu có khả năng giúp lưu thông máu và phân phối lượng nước ở trong cơ thể. Đồng thời, ngăn chặn tình trạng mất nước xảy ra ở cơ thể động vật.
Đối với thực vật, áp suất thẩm thấu có thể giúp cây hút khoáng chất và nước ở trong đất để duy trì sự sống, sinh trưởng và phát triển tốt.
Áp suất thẩm thấu thường phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Thông thường, áp suất thẩm thấu ở thực vật và động vật sẽ phụ thuộc vào nồng độ của ion và các phân tử bé. Ngoài ra, áp suất thẩm thấu ở động vật còn phải phụ thuộc vào sinh lý của tế bào trong từng giai đoạn, đặc biệt là màng lipoprotein. Loại màng này có vai trò lớn trong việc vận chuyển lipid trong máu, giúp máu lưu thông hiệu quả hơn.
Áp suất thẩm thấu của máu
Định nghĩa áp suất thẩm thấu của máu
Áp suất thẩm thấu của máu
Áp suất thẩm thấu của máu là một hiện tượng quyết định đến sự phân phối nước và có vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Và áp suất thẩm thấu trong máu thường do các loại muối khoáng có trong huyết tương, chủ yếu là NaCl.
Chúng bị ảnh hưởng bởi lượng nước và nồng độ các chất hòa tan trong máu như cồn, natri hay glucose,...
Chính vì vậy, khi ăn lượng thức ăn mặn có chứa nhiều muối thì áp suất trong máu sẽ tăng, khiến cho thận tăng cường hấp thu nước trả về máu, gây ra cảm giác khát nước.
Áp suất thẩm thấu của máu được phân loại như thế nào?
Áp suất thẩm thấu của máu được chia làm 2 loại chính là phần lớn và phần nhỏ.
Phần lớn: Với tên gọi là áp suất thẩm thấu tinh thể và có giá trị khoảng 5675 mmHg. Đây là phần do nồng độ của các muối khoáng đã được hòa tan trong máu, chủ yếu là muối NaCl.
Phần nhỏ: Với tên gọi là áp suất thẩm thấu thể keo và có giá trị khoảng 25 mmHg. Mặc dù phần này có giá trị không lớn, nhưng chúng lại đóng vai trò lớn trong việc giữ và trao đổi nước giữa các mô và các mao mạch. Áp suất thẩm thấu thể keo thường do các protein của huyết tương tạo nên.
Vai trò áp suất thẩm thấu của máu
Trong cơ thể động vật và con người, sự ổn định áp suất thẩm thấu trong máu là cực kỳ quan trọng. Trong trường hợp, giá trị của áp suất thẩm thấu ở huyết tương và hồng cầu bằng nhau thì hồng cầu sẽ giữ nguyên được kích thước và hình dạng của nó.
Tuy nhiên, nếu cho hồng cầu vào dung dịch muối NaCl có áp suất thẩm thấu lớn hơn áp suất thẩm thấu của hồng cầu, khi đó hồng cầu sẽ bị teo lại. Còn nếu bỏ hồng cầu vào dung dịch có áp suất nhỏ hơn thì hồng cầu sẽ dàn căng phồng lên và khi tăng quá mức sẽ gây ra hiện tượng dung huyết.
Trên đây là những thông tin liên quan đếnáp suất thẩm thấu là gìmà Đông Á muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn và dễ dàng áp dụng chúng một cách hiệu quả trong công việc, học tập, cũng như trong cuộc sống.